ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับผีเสื้อ
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตย์สถาน
พ.ศ.2542
ให้ความหมายของผีเสื้อว่า เป็นชื่อแมลงทุกชนิดในอันดับ Lepidoptera
มีปีกเป็นแผ่นบาง 2 คู่ ลำตัว ปีกและขา ปกคลุมด้วยเกล็ดขนาดเล็กมากคล้ายฝุ่น เมื่อมองด้วยตาเปล่า เกล็ดเหล่านี้ทำให้เกิดสีต่าง
ๆ กัน ปากเป็นงวงม้วนเข้าอยู่ใต้หัวได้
มีทั้งชนิดที่หากินในเวลากลางวันเรียกว่า "ผีเสื้อกลางวัน" และชนิดหากินในเวลากลางคืนเรียกว่า
"ผีเสื้อกลางคืน"
จากคำอธิบายดังกล่าว แสดงว่าผีเสื้อจัดเป็น
แมลงชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในอันดับเลปิดอปเทอรา (Order Lepidoptera ) ซึ่งมีรากศัพท์มาจากภาษากรีก 2 คำ คือคำว่า “เลพิส”(Lepis) แปลว่า “เกล็ด”
และคำว่า “เทอรอน” (pteron) แปลว่า “ปีก” รวมกันแล้วแปลว่า
“ปีกมีเกล็ด” ตรงตามลักษณะของผีเสื้อซึ่งมีปีกที่ปกคลุมด้วยเกล็ด
ส่วนประกอบของผีเสื้อ
ผีเสื้อเป็นแมลงชนิดหนึ่ง
ดังนั้นจึงมีส่วน ประกอบเหมือนแมลงทั่วไป
กล่าวคือมีลำตัวยาวหรือ ค่อนข้างยาว
ลำตัวซีกซ้ายขวามีลักษณะเหมือนกัน (bilateral
symmetry) แบ่งลำตัวออกเป็น 3 ส่วน
คือ ส่วนหัว (head)
ส่วนอก (thorax) และส่วนท้อง
(abdomen)
1. ส่วนหัว
(head) ประกอบด้วย
ตา(eye) หนวด(antennae)
และปาก(mouth)
ตา (eye)
ประกอบด้วยตา 2 ชนิด คือ ตารวม
(compound eyes) และตาเดี่ยว (simple eyes)
ตารวม มี 2 ตา ประกอบขึ้นด้วยเลนส์จำนวนมาก
รวมกันทำหน้าที่ในการมองสิ่งต่างๆ
โดยเฉพาะการรับรู้ภาพวัตถุที่เคลื่อนไหว
ตาเดี่ยว
เป็นตาขนาดเล็กใช้ในการรับรู้แสง สว่างและรับรู้เวลากลางวันและกลางคืน
หนวด
(antennae) มีอยู่ 2 เส้นอยู่ระหว่างตารวมหรือใต้ตารวม ใช้ในการดมกลิ่น
ปาก (mouth)
มีลักษณะเป็นท่อครึ่งวงกลม ประกบกันเป็นหลอด เรียกว่า proboscis สามารถ ม้วนตัวขดไว้ที่ใต้หัวใช้ดูดของเหลว
ที่ปลายท่อมีต่อมรับรส การยืดของปากใช้แรงดันเลือด
ส่วนการม้วนกลับใช้กล้ามเนื้อ
2. ส่วนอก (thorax) แบ่งออกเป็น
3 ส่วน คือ อกปล้องหน้า(prothorax)
อกปล้องกลาง (me -sothorax) และอกปล้องหลัง
(metathorax)
ขา (leg)
มี 3 คู่ 6 ขา
โดยที่อกแต่ละส่วนจะมีขาหนึ่งคู่ ยกเว้นผีเสื้อในวงศ์ขาหน้าพู่
ขาคู่หน้า (foreleg) ซึ่งติดกับอกปล้องแรกจะหดสั้นลง
มีลักษณะคล้ายพู่
ปีก
(wing) มี 2 คู่ เป็นแผ่นไคตินบาง ๆ ยืดออกมาจากส่วนอก โดยจะมีปีกที่อกปล้องกลาง
และอกปล้องหลังเท่านั้น ปีกที่อกปล้องกลางเรียกว่า “ปีกคู่หน้า”
และปีกที่อกปล้องหลังเรียกว่า “ปีกคู่หลัง”
ปีกคู่หน้ามีเส้นปีก 12 เส้น ปีกคู่หลัง มีเส้นปีก 9 เส้น
3. ส่วนท้อง
(abdomen) มีลักษณะเป็น ปล้อง
มี 11 ปล้อง ที่ด้านข้างของท้องมีรูหายใจปล้องละคู่
และยังเป็นที่ตั้งของ อวัยวะสำหรับการย่อยและการขับถ่าย
รวมทั้งอวัยวะเพศด้วย
